In tegenstelling tot hetgeen soms beweerd wordt is Nederland geen belastingparadijs, maar een doorsluisland ten gunste van de belastingplanning van multinationale ondernemingen. Dat concluderen de CPB-onderzoekers Arjan Lejour en Maarten van ‘t Riet in de vandaag verschenen CPB Policy Brief 2013/07 'Bilaterale Belastingsverdragen en Buitenlandse Investeringen'.
Bedrijven overal ter wereld doen aan fiscale planning om zo min mogelijk belasting te betalen. Bilaterale belastingverdragen worden afgesloten tussen regeringen van landen ter voorkoming van dubbele belastingen voor de bedrijven. Dergelijke verdragen dragen bij aan de aantrekkelijkheid van een land voor bedrijven en hun fiscale routes. Nederland heeft een groot aantal bilaterale belastingverdragen afgesloten, die tot een flinke toename van de directe buitenlandse investeringen hebben geleid. Gemiddeld verhoogt een nieuw belastingbedrag die investeringen met 20%, zo blijkt uit nieuw CPB-onderzoek.
Nederland is geen belastingparadijs, maar een doorsluisland voor het verleggen van investeringsstromen om fiscale redenen. Doorsluislanden profiteren ten koste van de belastingsinkomsten van de landen waar de investeringen worden gedaan (‘gastlanden’). Belastingparadijzen (‘tax havens’) zijn tijdelijke eindbestemmingen van de uitgekeerde winsten, hetgeen ten koste gaat van de belastingheffing in de herkomstlanden van de investerende bedrijven.
Aan dergelijke constructies zitten vanuit economisch perspectief twee kanten. Het kan overheden die geconfronteerd worden met verminderde belastingopbrengsten, dwingen tot meer efficiëntie in hun publieke dienstverlening. Aan de andere kant kunnen de gewenste overheidsuitgaven in gevaar komen door de verminderde inkomsten.
Gezien het bestaande wereldwijde verdragennetwerk en de wereldwijde belastingconcurrentie hebben eenzijdige maatregelen tegen de mogelijk nadelige gevolgen van belastingplanning weinig effect. Dat leidt slechts tot de verplaatsing van routes. Alleen internationale samenwerking kan op dit punt effectief zijn.
