SNS Reaal
Dat was voor een deel te wijten aan de nationalisatie van SNS Reaal, in januari 2013. Over de precieze verwerking van die operatie in de boekhouding van de Staat, was onduidelijkheid. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) telde de kosten van de redding in eerste instantie mee bij het begrotingstekort, maar draaide dat besluit later, op advies van statistiekbureau Eurostat terug. De overheidsschuld van Nederland komt door de redding van SNS Reaal in 2013 uiteindelijk een kleine 8,3 miljard euro hoger uit, zo valt te lezen in de Miljoenennota die op Prinsjesdag werd gepubliceerd. Uitgaande van een in 2013 en 2014 verder gelijkmatig oplopende schuld, stijgt de EMU-schuld van Nederland tussen 23 september 2013 (het moment waarop we de schuldmeter opnieuw ijken) en de laatste dag van 2014, met ruim 19 miljard euro.
Hoogste schuld ooit
Eind 2014 bedraagt de staatsschuld dan 466 miljard euro. Dat is het hoogste bedrag ooit. Als percentage van het bruto binnenlands product komt de schuld eind 2014 uit op 76,1 procent (het Centraal Planbureau verwacht zelfs 76,3 procent). In 2007 stond dit percentage nog op 45,3. De schuldquote komt akelig dicht in de buurt van de 78,5 procent, die in 1993 werd bereikt. Dat was het jaar met de hoogste schuldquote van de afgelopen vijftig jaar. Nederland telt volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek momenteel 16.795.004 inwoners. Op elk van hen drukt eind 2014 een schuld van 27.746 euro. Dat is zo’n 1.150 euro meer dan op dit moment. Anders gezegd: een iPad Mini, elke vijf maanden, voor iedere inwoner van Nederland.
Berekening
Achter Z24’s Staatsschuldmeter zitten berekeningen en aannames. We gaan er van uit dat de staatsschuld gedurende de tijd geleidelijk oploopt. In werkelijkheid gaat dat in stappen, omdat de uitgaven en inkomsten van de overheid pieken en dalen vertonen en omdat het Agentschap van de Generale Thesaurie, die de Nederlandse staatsobligaties uitgeeft dat uiteraard niet iedere dag doet. Voor onze meter gebruiken wij de ruime definitie van staatsschuld: de EMU-schuld. Daarin zit de schuld van de Rijksoverheid, maar ook die van lagere overheden. Deze EMU-schuld moet volgens de regels van het Stabiliteitspact eigenlijk onder de 60 procent van het bruto binnenlands liggen.
Voor de praktische berekening van de snelheid waarmee de Staatsschuldmeter tikt, berekenen we de EMU-schuld zoals die op 23 september zou zijn, als er in 2013 sprake was van een geleidelijke oploop. Die stand (ruim 446 miljard euro), vergelijken we met de prognose van de EMU-schuld op 31 december 2014, uit de laatste Miljoenennota. Het verschil, ruim 19 miljard, delen we door het aantal seconden tot eind 2014, en het resultaat is de snelheid per seconde (480,42 euro) waarmee de Staatsschuldmeter oploopt.
