Met het wijzigen van de fiscale regels met ingang van 1 januari 2013 aangaande de eigenwoningregeling is er ook een aantal andere zaken gewijzigd. De Belastingdienst wil kunnen nagaan of de leningen met betrekking tot de eigen woning voldoen aan de fiscale eisen die vanaf 1 januari 2013 gelden voor eigenwoningschulden. Voor administratieplichtigen gold al een meldingsplicht. De Belastingdienst moet om zijn controletaken te kunnen uitoefenen ook geïnformeerd worden over leningen afgesloten bij niet-administratieplichtigen. Vandaar dat hiervoor ook een meldingsplicht in het leven is geroepen. Bij niet-administratieplichtigen valt te denken aan:
- leningen afgesloten bij de eigen BV;
- leningen afgesloten bij de BV van bijvoorbeeld familie of vrienden;
- leningen afgesloten bij familie, vrienden, kennissen;
- leningen afgesloten bij buitenlandse financiële instellingen.
De meldingsplicht rust op de belastingplichtige die de eigenwoningschuld aangaat bij een niet-administratieplichtige en de hypotheekrente wenst af te trekken. Merk dus goed op dat het hier de geldlener is die moet melden en niet de geldverstrekker (zoals bij administratieplichtigen het geval is waarbij de meldingsplicht op bijvoorbeeld de bank rust). De wet bepaalt dat de gegevens elektronisch moeten worden aangeleverd bij de Belastingdienst. Op de site van de Belastingdienst is inmiddels het formulier ‘Opgaaf lening eigen woning’ beschikbaar.
Wanneer moet gemeld worden?
De nieuwe meldingsplicht geldt voor alle situaties waarin de geldlening niet is aangegaan bij een Nederlandse financiële instelling. Daarnaast moet er sprake zijn van een nieuwe geldlening voor de eigen woning die op of na 1 januari 2013 is afgesloten. Voor eigenwoningschulden die op 31 december 2012 al bestonden geldt de nieuwe meldingsplicht niet. Ook wijzigingen in deze ‘oude’ eigenwoningschulden vallen niet onder de meldingsplicht. Bij twijfel of nog sprake is van een oude lening of als de voorwaarden zodanig gewijzigd zijn dat sprake is van een nieuwe lening is het raadzaam toch te melden of te overleggen met de Belastingdienst. De meldingsplicht ziet ook op nieuwe leningen waarin gedurende de looptijd wijzigingen plaatsvinden. Deze wijzigingen moeten ook worden doorgegeven.
Nieuwe leningen moeten (digitaal) worden gemeld aan de Belastingdienst. Belastingplichtigen zijn gehouden uiterlijk bij het indienen van de aangifte inkomstenbelasting over het kalenderjaar waarin de leningsovereenkomst tot stand is gekomen, doch uiterlijk op 31 december van het kalenderjaar volgend op het kalenderjaar waarin die overeenkomst tot stand is gekomen, melding te doen aan de Belastingdienst. Wijzigingen in nieuwe leningen moeten worden gemeld uiterlijk binnen één maand na afloop van het kalenderjaar waarin de wijziging plaatsvond.
Merk op dat deze meldingstermijnen niet gelijk lopen met de termijnen voor het indienen van de aangifte inkomstenbelasting. Onder omstandigheden kan het eerst melden bij het indienen van de aangifte dus wel eens te laat zijn.
Voorbeeld
Stel dat de bekende belastingplichtige X in 2013 een eigenwoninglening afsluit bij zijn eigen BV. Stel dat X uitstel van inlevering voor zijn aangifte IB 2013 heeft tot 1 mei 2015. De aangifte wordt op 20 april 2015 ingestuurd. Indien de lening pas gemeld wordt bij het indienen van de aangifte, dan is dit te laat. De gegevens over deze lening moeten immers uiterlijk 31 december 2014 bij de Belastingdienst gemeld worden.
Stel dat er in 2013 ook een wijziging op de in 2013 nieuw afgesloten lening wordt doorgevoerd. Deze wijziging moet dan uiterlijk vóór 1 februari 2014 aan de Belastingdienst worden gemeld.
Gevolgen niet tijdig melden
Het niet tijdig melden heeft ernstige fiscale gevolgen. Een deel van deze gevolgen is wel herstelbaar, maar een deel is onherstelbaar! Indien er niet tijdig of onjuist of onvolledig wordt gemeld, vervalt de hypotheekrenteaftrek.
De lening ten behoeve van de eigen woning behoort bij niet tijdig, onjuist of onvolledig melden dan met ingang van het jaar waarin de leningsovereenkomst tot stand kwam (of met ingang van het jaar waarin een wijziging tot stand kwam), niet langer tot de fiscaal wettelijk gedefinieerde eigenwoningschuld. De hypotheekrenteaftrek over dat aangiftejaar is dan onherstelbaar verloren!
Als wel aan de overige vereisten voor het bestaan van een eigenwoningschuld wordt voldaan en de benodigde informatie alsnog binnen één maand na afloop van een volgend kalenderjaar op de voorgeschreven wijze aan de Belastingdienst wordt toegezonden, kan voor de volgende aangiftejaren weer wel hypotheekrenteaftrek worden genoten. Maar dat ene jaar is definitief verloren.
