Drie opties
In het huidige erfsysteem zijn er drie opties. Een erfgenaam kan een nalatenschap volledig (‘zuiver’) aanvaarden, beneficiair aanvaarden (alleen als het saldo van baten en schulden positief is) of verwerpen. Als iemand een nalatenschap zuiver aanvaardt, kan het gebeuren dat er later onverwachte schulden (‘lijken in de kast) opduiken. Als een erfenis eenmaal is aanvaard, betekent dit dat schulden met privé-vermogen moeten worden betaald. Het wetsvoorstel dat er nu ligt, regelt dat via de rechter ontheffing kan worden gevraagd.
Overbodig
De Raad zegt in zijn advies dat die mogelijkheid tot ontheffing er al is, gezien eerdere uitspraken van rechters (jurisprudentie). De Raad denkt dat het wetsvoorstel zoals dat er nu ligt, daarom overbodig is. Ook wordt niet goed duidelijk wat onder ‘onverwachte’ schulden moet worden verstaan. De Raad twijfelt daarom aan de uitvoerbaarheid.
Huis ontruimen
De Raad pleit er voor om, in plaats van de zuivere aanvaarding, de beneficiaire aanvaarding als uitgangspunt te nemen. “Aangenomen mag immers worden dat in de regel niemand met privé-vermogen aansprakelijk gehouden wil worden voor schulden in een nalatenschap.” Hierbij wordt verwezen naar de stress bij veel erfgenamen die rechtbanken momenteel zien: zij durven een (in waarde gedaald) huis van overleden ouders bijvoorbeeld niet te ontruimen uit angst dat hiermee een erfenis zuiver wordt aanvaard. Zij vrezen met eigen vermogen de hypotheekschuld te moeten aflossen.
Onduidelijk
In de huidige praktijk leidt de regeling van de beneficiaire aanvaarding (die ook waarborgen voor schuldeisers kent) tot veel onduidelijkheid, merken de rechtbanken. Zij worden veel gebeld voor advies, dat niet mag worden gegeven. Daarom adviseert de Raad, naast het tot norm stellen van het systeem van beneficiaire aanvaarding, ook de procedure helderder in de wet op te nemen en hierover meer voorlichting te geven.
