De Verenigde Staten maken sinds 2009 internationaal actief jacht op zwartspaarders. In 2013 sloot de VS ook met Nederland een verdrag, waardoor Nederlandse banken verplicht zijn om door te geven hoeveel geld Amerikanen op Nederlandse bankrekeningen hebben staan. Zo worden Amerikaanse zwartspaarders ontdekt.
Naast de zwartspaarders vindt de Amerikaanse Belastingdienst ook veel Nederlanders die bij geboorte de Amerikaanse nationaliteit hebben gekregen, maar daar eigenlijk nooit iets mee gedaan hebben. Zij hadden volgens de Amerikaanse wet toch belastingaangifte moeten doen en mogen over het algemeen niet in het buitenland, dus ook niet in Nederland, beleggen.
Spaarrekening bevroren
Monique van Hoevelaak uit Driebergen heeft samen met haar man Johan een spaar- en beleggingsrekening bij de ASN Bank. Begin dit jaar kregen ze problemen met overboeken. Na navraag bleek de rekening bevroren te zijn omdat mevrouw Van Hoevelaak een 'US person' is.
Van Hoevelaak is inderdaad in de VS geboren, maar verhuisde als baby nog naar Nederland, waar ze haar hele leven heeft gewoond. Door haar Amerikaanse nationaliteit mag ze in Nederland niet beleggen en wilde de ASN Bank haar Social Security-nummer, het Amerikaanse Burger Service Nummer (BSN), voor ze weer bij het geld op haar bankrekening kon.
Na berichtgeving van Nieuwsuur kan Van Hoevelaak weer bij haar spaargeld. ASN Bank verklaart dat ze een "fout hebben gemaakt en de tegoeden te streng geblokkeerd hebben. Bovendien had haar man altijd toegang moeten houden tot hun gezamenlijke rekening. Mevrouw Hoevelaak had altijd toegang moeten houden tot haar spaarrekening."
Ook Amerikaan?
Het maakt niet uit waar je in de wereld woont en werkt, wie de Amerikaanse nationaliteit heeft, moet belastingaangifte doen in de VS. Een Nederlander met de Amerikaanse nationaliteit moet dus aangifte doen in zowel Nederland als de VS. Samen met Eritrea is de VS het enige land ter wereld dat alle burgers vraagt aangifte te doen.
Hypotheek verboden
Daan Durlacher en Michael Littaur zijn beiden in Nederland geboren, maar hebben door een Amerikaanse ouder de Amerikaanse nationaliteit. Voor Daan Durlacher kwam het als een complete verrassing dat hij nog Amerikaans is.
De consequenties bleken groot. Hij moest zijn beleggingshypotheek opzeggen en zijn pensioen aanpassen. Daarnaast moet hij belastingaangifte doen in de VS. Ook Michael Littaur moest als ondernemer ineens rekening houden met een ander belastingsysteem.
De mannen ondervinden zoveel gedoe rondom hun dubbele nationaliteit dat ze inmiddels Americans Overseas zijn begonnen, een initiatief voor Nederlanders en anderen met de Amerikaanse nationaliteit te helpen met hun dubbele belastingplicht. "In Nederland zeggen ze, leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker. In Amerika zeggen ze: we gaan het zeker niet leuker maken en al helemaal niet makkelijk."
De consequenties bleken groot. Hij moest zijn beleggingshypotheek opzeggen en zijn pensioen aanpassen. Daarnaast moet hij belastingaangifte doen in de VS. Ook Michael Littaur moest als ondernemer ineens rekening houden met een ander belastingsysteem.
De mannen ondervinden zoveel gedoe rondom hun dubbele nationaliteit dat ze inmiddels Americans Overseas zijn begonnen, een initiatief voor Nederlanders en anderen met de Amerikaanse nationaliteit te helpen met hun dubbele belastingplicht. "In Nederland zeggen ze, leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker. In Amerika zeggen ze: we gaan het zeker niet leuker maken en al helemaal niet makkelijk."
Geen Amerikaan meer
Mark Petit is in de Verenigde Staten geboren, maar verhuisde na twee maanden naar Nederland. "Ik ben er geboren en meer is het niet. Ik ben Nederlander", zegt Petit. Hij had zich nooit gerealiseerd dat hij belastingplichtig was in Amerika. Hij wil nu zijn Amerikaanse nationaliteit opgeven. Maar eenvoudig is dat niet. "Ik moet eerst in het systeem komen, een Social Security-nummer aanvragen, bankgegevens opvragen, belastingaangifte van de afgelopen zes jaar doen en als dat allemaal goedgekeurd is, mag ik een procedure in om afscheid te nemen van m’n nationaliteit."
Soevereiniteit
Volgens hoogleraar Ruben Freudenthal grijpt Amerika door deze regelgeving in op de soevereiniteit van Nederland. "Wereldwijd wordt belasting geheven in het land waar iemand woont. Nu is er een land dat zegt: daar breken we op in, omdat wij de nationaliteit bepalend vinden. Voor Nederlandse begrippen is dat heel vreemd."
Het ministerie van Financiën zegt dat het niet anders kan. "Iedere staat bepaalt wie zijn belastingplichtigen zijn. De Verenigde Staten hebben de belastingplicht gebaseerd op nationaliteit. (…) Met ingang van september zal de Belastingdienst gegevens over Amerikaanse belastingplichtigen gaan uitwisselen met de IRS."
Nederlanders met de Amerikaanse nationaliteit zullen veelal door hun bank worden benaderd om aan te geven of zijn een 'US person' zijn. Wie aangeeft dat hij de Amerikaanse nationaliteit heeft, kan verwachten dat de bank de gegevens via de Nederlandse Belastingdienst doorgeeft aan de Amerikaanse Belastingdienst.
Nieuwsuur vroeg Buitenlandse Zaken ook om een reactie, maar dat ministerie verwijst naar Financiën. Het Amerikaanse consulaat en de Amerikaanse ambassade verwijzen door naar de Amerikaanse belastingdienst IRS. Die wil niet reageren. Bekijk ook de site van de Amerikaanse Belastingdienst IRS.
De volledige reactie van het ministerie van Financiën
"Het FATCA-verdrag dat Nederland met de VS heeft gesloten ziet toe op de wijze waarop gegevens over Amerikaanse belastingplichtigen worden verstrekt aan de Amerikaanse belastingdienst, de IRS. De vraag welke burgers belastingplichtig zijn onder Amerikaanse regelgeving, was niet aan de orde. Iedere staat bepaalt zelf wie zijn belastingplichtigen zijn. De Verenigde Staten hebben de belastingplicht gebaseerd op nationaliteit.
Door het sluiten van het FATCA-verdrag kan de uitwisseling van informatie over Amerikaanse belastingplichtigen plaatsvinden via de Nederlandse Belastingdienst en hoeven financiële instellingen in Nederland niet zelf rechtstreeks gegevens aan de VS te leveren. In samenspraak met de NVB wordt gewaarborgd dat voor inwoners van Nederland die ook Amerikaans staatsburger zijn, passende financiële dienstverlening beschikbaar is en blijft.
Het FATCA-verdrag is dit jaar aangenomen door het Nederlandse parlement. Met ingang van september zal de Belastingdienst gegevens over Amerikaanse belastingplichtigen gaan uitwisselen met de IRS."
