Belastingdienst worstelt met interneteconomie

Ben je een ondernemer als je blogt, vlogt of tegen betaling jouw auto, huis of gereedschap deelt? Met die vraag worstelt de Belastingdienst nu online platforms voor het uitwisselen van diensten en goederen een vast onderdeel van de economie zijn geworden.

In de praktijk is het onderscheid tussen consumenten en ondernemers vaak lastig te maken, blijkt uit een verkenning die de NOS via een WOB-verzoek in handen heeft gekregen. Het Expertisecentrum Handhaving (EHI) heeft het interne memo opgesteld voor de Belastingdienst. De verkenning roept ook de vraag op of de fiscus in dit soort gevallen de regels wel actief handhaaft.

"Bij welk aantal is de hobbyist die fietsen opknapt en verkoopt via Marktplaats nog steeds hobbyist en bij welk aantal wordt hij ondernemer? En moet de thuiskok die vier keer per jaar zijn woonkeuken openstelt als thuisrestaurant als ondernemer worden gezien? En wat als dit niet vier keer maar 24 keer is?" vraagt de dienst zich in het memo af.

Grijs gebied

Of iemand ondernemer is of hobbyist, bepaalt hoeveel belasting hij of zij moet betalen. Mensen die slechts op kleine schaal geld verdienen aan het verhuren van bijvoorbeeld hun huis of auto via platforms als Snappcar en Airbnb, worden gezien als hobbyist en hoeven over hun inkomsten geen of weinig belasting te betalen. Maar wie het grootschaliger aanpakt, wordt gezien als ondernemer en wordt zwaarder aangeslagen.
Ter illustratie: als je een eigen woning met grote regelmaat en flinke winst verhuurt, moet je 70 procent van wat je daaraan verdient opgeven als inkomen. Daar betaal je dan inkomstenbelasting over.

Waar de grens tussen kleinschalig en grootschalig ligt, is niet altijd duidelijk. Die onduidelijkheid leidt tot handhavingsproblemen. Omdat het per situatie erg verschilt of iemand als ondernemer gezien moet worden, is het voor de Belastingdienst erg lastig controleren of mensen hun aangifte netjes doen.

Ook is het door de opkomst van online platforms een stuk laagdrempeliger geworden om goederen en diensten te verhandelen dan vroeger. De handel neemt toe, en de Belastingdienst kan minder makkelijk bij alle gegevens van online aanbieders. De dienst heeft bijvoorbeeld geen zicht op hoeveel mensen hun huis verhuren en hoeveel ze daarmee verdienen.

Vlog je rijk

De dienst benadrukt dat het de eigen verantwoordelijkheid van burgers is om de juiste aangifte te doen. Een verkeerde opgave kan tot forse naheffingen leiden.

Maar niet iedereen is bekend met de precieze regels. Zo is het voor bloggers soms onduidelijk wat tot hun officiële inkomsten behoort. Ze krijgen vaak naast een afgesproken prijs per blog ook materiële voordelen als tegenprestatie, zoals gratis producten. De verdiensten van bloggers en vloggers kunnen bij elkaar oplopen tot enkele tonnen per jaar, volgens het EHI. "Enig zoekwerk op internet levert op dat waarschijnlijk enkele tientallen personen met dit type inkomen/vermogen in Nederland wonen."

Door de vingers

Door mensen ten onrechte als hobbyisten aan te merken, kan de overheid belastinggeld mislopen. Anderzijds is het niet altijd rendabel voor de Belastingdienst om uit te zoeken of iemand zijn belastingaangifte netjes doet, omdat kleine ondernemers soms toch maar weinig of geen belasting verschuldigd zijn. "De toename van het aantal kleine ondernemers brengt uitvoeringskosten met zich mee, terwijl er nauwelijks inkomsten tegenover staan", aldus het memo.

Of de Belastingdienst daarom niet altijd controleert of ondernemers in de interneteconomie netjes hun belastingaangifte doen, wil de dienst niet zeggen. Passages in het memo die daar mogelijk iets over zeggen, zijn weggelakt.

Volgens het ministerie van Financiën bevatten sommige delen van de memo informatie die de controle door de Belastingdienst kan belemmeren als ze openbaar gemaakt wordt. Ook zijn persoonlijke beleidsopvattingen en de namen van onderzochte platforms en bedrijven onherkenbaar gemaakt.

Dat de handel online plaatsvindt, biedt volgens EHI ook juist mogelijkheden voor betere handhaving. Door de digitalisering van gegevens en het gebruiken van informatie uit rating systemen en het dark web (een verborgen deel van het internet) zou de Belastingdienst efficiënter te werk kunnen gaan. Ook wil de dienst samenwerken met verhuurplatforms om op die manier gegevens in handen te krijgen.

Bron