De Belastingdienst heeft jarenlang interne meldingen van misstanden bij de behandeling van burgers genegeerd. Tot op het hoogste ambtelijk niveau kreeg een medewerker die aankaartte dat in strijd met de wet werd gehandeld en rechten van burgers werden geschonden, geen gehoor. Hij legt zijn verhaal nu voor aan de Tweede Kamer, hopend dat burgers alsnog hun recht krijgen.
Trouw en RTL Nieuws kregen vooraf inzage in de brandbrief die de inmiddels gepensioneerde ambtenaar Pierre Niessen (68) naar de Tweede Kamer stuurde, evenals een dossier van vooral e-mailverkeer tussen hem, collega’s en de hoogste bazen bij de Belastingdienst. Daaruit blijkt dat de Belastingdienst bij zeker 40.000 mensen ten onrechte geld terugvroeg, hoewel zij volgens de wet recht hadden op uitstel van betaling omdat bijvoorbeeld hun bezwaar nooit behandeld werd.
Collega’s raadden Niessen af de strijd aan te gaan. “Pierre, dit ga je nooit winnen”, zeiden ze. Medewerkers waren ook bang om de leiding te weerspreken, uit angst voor hun carrière. Juristen vergoelijkten de handelwijze, en deden het onwettige optreden af als ‘collateral damage’, te rechtvaardigen omdat achterstanden weggewerkt moesten worden. “Conform de wet is iets anders dan rechtvaardig”, zo schrijft een vooraanstaande jurist die ook in de toeslagenaffaire opduikt in een e-mail aan Niessen.
Deze klokkenluider treedt nu naar buiten vanwege de recente onthullingen over het optreden van de Belastingdienst bij de kinderopvangtoeslag. De fiscus hield zich ook daar jarenlang niet aan de wet, door toeslagen zonder bewijs stop te zetten, bezwaren niet te behandelen en gastouderbureaus zonder bewijs als fraudeur te bestempelen.
Zonder bewijs het stempel ‘opzet/grove schuld’
Trouw en RTL Nieuws meldden dat ouders die door die handelwijze hun toeslag kwijtraakten en eerdere toeslagen moesten terugbetalen, massaal en zonder bewijs het stempel ‘opzet/grove schuld’ kregen, waardoor zij niet in aanmerking kwamen voor een betalingsregeling of schuldsanering. Vorige week stopte staatssecretaris Snel (D66) van financiën de dwanginvorderingen bij 8.500 gezinnen: hij kan niet garanderen dat deze terecht zijn.
Niessen werkte van 2014 tot en met 2016 als behandelaar van bezwaren van burgers bij de afdeling Invordering van de Belastingdienst/Toeslagen. Hij ontving massaal bezwaren nadat de Belastingdienst, zonder geldige reden en in strijd met de wet, plots besloot een eerder aan 40.000 mensen verleend uitstel van betaling in te trekken.
Van leidinggevenden kreeg hij opdracht die bezwaren vereenvoudigd af te doen, en niet als bezwaar te erkennen, zodat burgers geen recht kregen om bijvoorbeeld gehoord te worden. Dat schrijft de wet wel voor, en daarom weigerde Niessen aan de opdracht te voldoen. Bezwaren werden door anderen wel afgedaan als een ‘verzoek om informatie’ en de invorderingen werden in strijd met de wet gewoon doorgezet. Volgens Niessen zijn ook veel mensen in de toeslagenaffaire door deze manier van werken gedupeerd.
‘Ik liep tegen muren aan’
Niessen, zo blijkt uit de brandbrief en het interne e-mailverkeer, trekt meermalen bij collega’s en leidinggevenden aan de bel over de gang van zaken, maar vindt nergens gehoor. Hij lichtte zelfs de toenmalig directeur Toeslagen en de hoogste baas van de Belastingdienst, de directeur-generaal, in over het onrechtmatig handelen. “Ik liep tegen muren aan”, zegt hij, eraan toevoegend dat hij ‘de verplichting’ heeft om dit naar buiten te brengen. “Voor de mensen die onrecht is aangedaan en tegenover mijn geweten.”
De Belastingdienst zegt er ‘voortdurend naar te streven volgens de wet te werken’. Een woordvoerder zegt dat naar aanleiding van Niessens meldingen ‘signalen zijn gedeeld met de verantwoordelijke onderdelen’. Onduidelijk is of dat tot enige actie heeft geleid. De woordvoerder verwacht dat een commissie onder leiding van oud-minister Donner morgen iets zal zeggen over de behandeling van bezwaarschriften door de fiscus. Donners advies is nog niet openbaar.
Collega’s raadden Niessen af de strijd aan te gaan. “Pierre, dit ga je nooit winnen”, zeiden ze. Medewerkers waren ook bang om de leiding te weerspreken, uit angst voor hun carrière. Juristen vergoelijkten de handelwijze, en deden het onwettige optreden af als ‘collateral damage’, te rechtvaardigen omdat achterstanden weggewerkt moesten worden. “Conform de wet is iets anders dan rechtvaardig”, zo schrijft een vooraanstaande jurist die ook in de toeslagenaffaire opduikt in een e-mail aan Niessen.
Deze klokkenluider treedt nu naar buiten vanwege de recente onthullingen over het optreden van de Belastingdienst bij de kinderopvangtoeslag. De fiscus hield zich ook daar jarenlang niet aan de wet, door toeslagen zonder bewijs stop te zetten, bezwaren niet te behandelen en gastouderbureaus zonder bewijs als fraudeur te bestempelen.
Zonder bewijs het stempel ‘opzet/grove schuld’
Trouw en RTL Nieuws meldden dat ouders die door die handelwijze hun toeslag kwijtraakten en eerdere toeslagen moesten terugbetalen, massaal en zonder bewijs het stempel ‘opzet/grove schuld’ kregen, waardoor zij niet in aanmerking kwamen voor een betalingsregeling of schuldsanering. Vorige week stopte staatssecretaris Snel (D66) van financiën de dwanginvorderingen bij 8.500 gezinnen: hij kan niet garanderen dat deze terecht zijn.
Niessen werkte van 2014 tot en met 2016 als behandelaar van bezwaren van burgers bij de afdeling Invordering van de Belastingdienst/Toeslagen. Hij ontving massaal bezwaren nadat de Belastingdienst, zonder geldige reden en in strijd met de wet, plots besloot een eerder aan 40.000 mensen verleend uitstel van betaling in te trekken.
Van leidinggevenden kreeg hij opdracht die bezwaren vereenvoudigd af te doen, en niet als bezwaar te erkennen, zodat burgers geen recht kregen om bijvoorbeeld gehoord te worden. Dat schrijft de wet wel voor, en daarom weigerde Niessen aan de opdracht te voldoen. Bezwaren werden door anderen wel afgedaan als een ‘verzoek om informatie’ en de invorderingen werden in strijd met de wet gewoon doorgezet. Volgens Niessen zijn ook veel mensen in de toeslagenaffaire door deze manier van werken gedupeerd.
‘Ik liep tegen muren aan’
Niessen, zo blijkt uit de brandbrief en het interne e-mailverkeer, trekt meermalen bij collega’s en leidinggevenden aan de bel over de gang van zaken, maar vindt nergens gehoor. Hij lichtte zelfs de toenmalig directeur Toeslagen en de hoogste baas van de Belastingdienst, de directeur-generaal, in over het onrechtmatig handelen. “Ik liep tegen muren aan”, zegt hij, eraan toevoegend dat hij ‘de verplichting’ heeft om dit naar buiten te brengen. “Voor de mensen die onrecht is aangedaan en tegenover mijn geweten.”
De Belastingdienst zegt er ‘voortdurend naar te streven volgens de wet te werken’. Een woordvoerder zegt dat naar aanleiding van Niessens meldingen ‘signalen zijn gedeeld met de verantwoordelijke onderdelen’. Onduidelijk is of dat tot enige actie heeft geleid. De woordvoerder verwacht dat een commissie onder leiding van oud-minister Donner morgen iets zal zeggen over de behandeling van bezwaarschriften door de fiscus. Donners advies is nog niet openbaar.
