Piraten in de wateren bij Somalië maken het zeegebied in de Golf van Aden al jaren onveilig. Koopvaardijschepen worden daar nu, als daar aanleiding toe is en op aanvraag, beveiligd door militairen van een Vessel Protection Detachment (VPD) van Defensie. De Wet ter Bescherming Koopvaardij maakt het mogelijk dat gewapende particuliere beveiligers meevaren ter bescherming, als er bijvoorbeeld onvoldoende ruimte is voor een VPD-team, of hen ophalen te veel tijd of geld kost. Scheepsbeheerders kunnen toestemming vragen bij de Kustwacht om gewapende particuliere beveiligers mee te laten varen. De maritieme beveiligingsbedrijven die de gewapende beveiligers leveren, hebben een vergunning nodig van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), voordat ze hun diensten aan scheepsbeheerders kunnen aanbieden. Om de werking van de wet te kunnen realiseren is een Reparatiewet nodig en nadere regelgeving. Ook moeten de ILT en de Kustwacht zich kunnen voorbereiden op de taken die zij gaan verrichten ter uitvoering van de wet.
De Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR), Nederlandse Vereniging van Kapiteins ter Koopvaardij (NVKK) en maritieme vakbond Nautilus International die hebben opgeroepen tot deze wet- en regelgeving, hechten aan spoedige inwerkingtreding van deze wetgeving ter bescherming van de koopvaardijschepen, hun bemanning en de lading. Het streven is dat de wet en de onderliggende regelgeving in werking treden op 1 januari 2022. Na inwerkingtreding kunnen beveiligingsbedrijven een vergunning aanvragen bij de ILT en kunnen de scheepsbeheerders daarna toestemming vragen bij de Kustwacht voor gewapende particuliere beveiliging door een bedrijf met een vergunning, wanneer zij door de Golf van Aden varen.
De ministerraad heeft op voorstel van minister Grapperhaus tegelijkertijd ingestemd met de algemene maatregel van bestuur op grond van de wet met daarin regels over aanwijzing van de Golf van Aden als risicogebied, toestemming- en vergunningverlening en gegevensbescherming door de ILT. Het concept-Besluit bescherming koopvaardij wordt in het kader van de wettelijke voorhangprocedure voorgelegd aan de Tweede en Eerste Kamer. Ook wordt het, tezamen met de concept-Regeling bescherming koopvaardij, genotificeerd aan de Europese Commissie.
Bij indiening van het wetsvoorstel worden de tekst van het wetsvoorstel en het advies van de Raad van State over het wetsvoorstel openbaar. Het concept-Besluit wordt in het kader van de voorhangprocedure openbaar.
De Wet ter Bescherming Koopvaardij is een initiatiefwet van VVD en CDA die in 2019 tot stand is gekomen. De oorspronkelijke initiatiefnemers en hun opvolgers hebben zich de afgelopen jaren sterk gemaakt voor de mogelijkheid van gewapende particuliere beveiliging voor Nederlandse koopvaardijschepen in aanvulling op de Vessel Protection Detachments van Defensie.
